Τριώδιον
2 Feb, 2012
Είναι το βιβλίο που περιέχει τους ύμνους των Ακολουθιών από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι τον Εσπερινό του Μεγάλου Σαββάτου (Τριώδιον Κατανυκτικόν) και από το Πάσχα μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων (Τριώδιον Χαρμόσυνον).
Οι ευαγγελικές περικοπές των Κυριακών και οι εορτές έχουν καθορισθή σοφά από τους Πατέρες, ώστε σταδιακά να προχωρήσουμε στον πνευματικό αγώνα (νηστειών και κατά των παθών).
Κυριακή Τελώνου-Φαρισαίου
Πρώτο όπλο προς την αρετή είναι η ταπείνωση και το χείριστον των παθών η αλαζονεία. Καλύτερο είναι να μετανοήσει κάποιος, αφού πέσει σε αμαρτία, παρά να υπερηφανεύεται, διότι κατόρθωσε κάτι.
Κυριακή του Ασώτου
Η παραβολή προτρέπει σε μετάνοια τον άνθρωπο, που απομακρύνθηκε από τον Πατέρα του. Όποια και αν είναι η αμαρτία, ο Πατέρας χαίρεται για την επιστροφή-μετάνοια και συγχωρεί.
Σάββατο των Απόκρεω(Ψυχοσάββατον)
Κυριακή των Απόκρεω
(Από την Δευτέρα μέχρι το Πάσχα απέχουμε από το κρέας) Η ενθύμηση της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου καταστέλλει την τάση για καλοπέραση και πολυτέλεια. Ο Κύριος θα ζητήσει όχι μόνο νηστεία και ασκητική ζωή αλλά έργα ελεημοσύνης και συμπάθειας προς τον συνάνθρωπο, κριτήριο της δικαιοσύνης.
Κυριακή της Τυρινής
(Όλη την εβδομάδα έγινε κατανάλωση τυροκομικών και ψαριών) Με το παράδειγμα των πρωτοπλάστων φαίνεται το ωφέλιμον της νηστείας και η ζημία της παρακοής. Είναι ανάγκη, αφού συγχωρήσουμε τα λάθη των άλλων, να νηστεύσουμε με χαρά χωρίς επίδειξη.
Κατανυκτικός Εσπερινός της συγγνώμης
Έτσι λέγεται ο Εσπερινός αυτής της Κυριακής• στο τέλος του όλοι μετά τον ασπασμό του Ευαγγελίου ζητούν συγγνώμη από τον ιερέα και αλληλοσυγχωρούνται, γιατί αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η νηστεία (από την Α' Οικ. Σύνοδο). Κατά μίμηση της 40ήμερης νηστείας του Κυρίου στην έρημο, μας ετοιμάζει για τα μεγάλα γεγονότα των Παθών και της Αναστάσεως.
Α' Κυριακή των Νηστειών (της Ορθοδοξίας)
Ανάμνηση της αναστηλώσεως των άγιων εικόνων έπί Μιχαήλ και μητρός του Θεοδώρας (843 μ.Χ.), για να μην υπάρξει πλέον φαινόμενο δυσσεβείας.
Β' των Νηστειών
Μνήμη του αγίου Γρηγορίου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, αγωνιστού υπέρ της ορθοδόξου πίστεως. Είναι λοιπόν δεύτερη Κυριακή αφιερωμένη στην Ορθοδοξία.
Γ' των Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
Προβάλλεται ο τίμιος Σταυρός, επειδή δια της νηστείας σταυρώνονται οι Χριστιανοί με τη νέκρωση των παθών. Ο Σταυρός θα στηρίξει τον αγώνα τους στο μέσον της νηστείας μέχρι την Ανάσταση, όπως έγινε και με τους οδοιπόρους στην έρημο.
Δ' των Νηστειών, Ιωάννου συγγραφέως της Κλίμακος (εορτή του 30 Μαρτίου)
Στις μονές την περίοδο των νηστειών διαβάζονται οι λόγοι από το έργο του Ιωάννου. Κάθε λόγος του είναι ένα σκαλοπάτι προς την αρετή (30 λόγοι) π.χ. υπακοή-μετάνοια-μνήμη θανάτου-αοργησία.
Αρχίζει η 5η εβδομάδα των νηστειών
Την Τετάρτη βράδυ (όρθρος της Πέμπτης) ψάλλεται ο Μέγας Κανών.
Ποίημα μακρόν (250 τροπάρια) μετανοίας και κατανύξεως του αγίου Ανδρέου, επισκόπου Κρήτης.
Έχει ήδη ψαλεί από την Καθαρά Δευτέρα έως Πέμπτη τμηματικά. Είναι έξομολόγηση των αμαρτιών μας αλλά και η ελπίδα της συγχώρησης, όπως συμβαίνει και στα παραδείγματα που αναφέρονται στα τροπάρια από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη.
Την Παρασκευή ψάλλεται ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος, διότι το Σάββατο είναι η εορτή προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, που έσωσε πολλές φορές την Κωνσταντινούπολη από εχθρούς.
Κάθε Παρασκευή τις 4 πρώτες έβδομάδες της Τεσσαρακοστής ψάλλεται ένα τμήμα του μαζί με το μικρό Απόδειπνο.
Ε' των Νηστειών
Μνήμη της οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας (εορτάζει την 1η Απριλίου).
Παρακινούνται οι ράθυμοι αμαρτωλοί σε μετάνοια με το παράδειγμα της αγίας, που έζησε χρόνια μέσα στην αμαρτία. Αξιώθηκε όμως της μετανοίας και έζησε στην σκληρή έρημο θαυματουργικά.
Σάββατο του Λαζάρου
Η έγερση του Λαζάρου τοποθετήθηκε από τους Πατέρες μετά την κάθαρση και την νηστεία 40 ημερών. Είναι η αιτία της μανίας των Ιουδαίων κατά του Χριστού, ώστε να τον εξοντώσουν. Κυριακή των Βαΐων
Η θριαμβευτική είσοδος του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ υποδηλώνει την νίκη κατά του θανάτου.
Είναι το βιβλίο που περιέχει τους ύμνους των Ακολουθιών από την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι τον Εσπερινό του Μεγάλου Σαββάτου (Τριώδιον Κατανυκτικόν) και από το Πάσχα μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων (Τριώδιον Χαρμόσυνον).Ο δημιουργός των άνω και των κάτω
τρισάγιον μεν ύμνον εκ των αγγέλων
τριώδιον δέ παρ' ανθρώπων δέχου.
Οι ευαγγελικές περικοπές των Κυριακών και οι εορτές έχουν καθορισθή σοφά από τους Πατέρες, ώστε σταδιακά να προχωρήσουμε στον πνευματικό αγώνα (νηστειών και κατά των παθών).
Κυριακή Τελώνου-Φαρισαίου
Πρώτο όπλο προς την αρετή είναι η ταπείνωση και το χείριστον των παθών η αλαζονεία. Καλύτερο είναι να μετανοήσει κάποιος, αφού πέσει σε αμαρτία, παρά να υπερηφανεύεται, διότι κατόρθωσε κάτι.
Κυριακή του Ασώτου
Η παραβολή προτρέπει σε μετάνοια τον άνθρωπο, που απομακρύνθηκε από τον Πατέρα του. Όποια και αν είναι η αμαρτία, ο Πατέρας χαίρεται για την επιστροφή-μετάνοια και συγχωρεί.
Σάββατο των Απόκρεω(Ψυχοσάββατον)
Κυριακή των Απόκρεω
(Από την Δευτέρα μέχρι το Πάσχα απέχουμε από το κρέας) Η ενθύμηση της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου καταστέλλει την τάση για καλοπέραση και πολυτέλεια. Ο Κύριος θα ζητήσει όχι μόνο νηστεία και ασκητική ζωή αλλά έργα ελεημοσύνης και συμπάθειας προς τον συνάνθρωπο, κριτήριο της δικαιοσύνης.
Κυριακή της Τυρινής
(Όλη την εβδομάδα έγινε κατανάλωση τυροκομικών και ψαριών) Με το παράδειγμα των πρωτοπλάστων φαίνεται το ωφέλιμον της νηστείας και η ζημία της παρακοής. Είναι ανάγκη, αφού συγχωρήσουμε τα λάθη των άλλων, να νηστεύσουμε με χαρά χωρίς επίδειξη.
Κατανυκτικός Εσπερινός της συγγνώμης
Έτσι λέγεται ο Εσπερινός αυτής της Κυριακής• στο τέλος του όλοι μετά τον ασπασμό του Ευαγγελίου ζητούν συγγνώμη από τον ιερέα και αλληλοσυγχωρούνται, γιατί αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η νηστεία (από την Α' Οικ. Σύνοδο). Κατά μίμηση της 40ήμερης νηστείας του Κυρίου στην έρημο, μας ετοιμάζει για τα μεγάλα γεγονότα των Παθών και της Αναστάσεως.
Α' Κυριακή των Νηστειών (της Ορθοδοξίας)
Ανάμνηση της αναστηλώσεως των άγιων εικόνων έπί Μιχαήλ και μητρός του Θεοδώρας (843 μ.Χ.), για να μην υπάρξει πλέον φαινόμενο δυσσεβείας.
Β' των Νηστειών
Μνήμη του αγίου Γρηγορίου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, αγωνιστού υπέρ της ορθοδόξου πίστεως. Είναι λοιπόν δεύτερη Κυριακή αφιερωμένη στην Ορθοδοξία.
Γ' των Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως)
Προβάλλεται ο τίμιος Σταυρός, επειδή δια της νηστείας σταυρώνονται οι Χριστιανοί με τη νέκρωση των παθών. Ο Σταυρός θα στηρίξει τον αγώνα τους στο μέσον της νηστείας μέχρι την Ανάσταση, όπως έγινε και με τους οδοιπόρους στην έρημο.
Δ' των Νηστειών, Ιωάννου συγγραφέως της Κλίμακος (εορτή του 30 Μαρτίου)
Στις μονές την περίοδο των νηστειών διαβάζονται οι λόγοι από το έργο του Ιωάννου. Κάθε λόγος του είναι ένα σκαλοπάτι προς την αρετή (30 λόγοι) π.χ. υπακοή-μετάνοια-μνήμη θανάτου-αοργησία.
Αρχίζει η 5η εβδομάδα των νηστειών
Την Τετάρτη βράδυ (όρθρος της Πέμπτης) ψάλλεται ο Μέγας Κανών.
Ποίημα μακρόν (250 τροπάρια) μετανοίας και κατανύξεως του αγίου Ανδρέου, επισκόπου Κρήτης.
Έχει ήδη ψαλεί από την Καθαρά Δευτέρα έως Πέμπτη τμηματικά. Είναι έξομολόγηση των αμαρτιών μας αλλά και η ελπίδα της συγχώρησης, όπως συμβαίνει και στα παραδείγματα που αναφέρονται στα τροπάρια από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη.
Την Παρασκευή ψάλλεται ολόκληρος ο Ακάθιστος Ύμνος, διότι το Σάββατο είναι η εορτή προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, που έσωσε πολλές φορές την Κωνσταντινούπολη από εχθρούς.
Κάθε Παρασκευή τις 4 πρώτες έβδομάδες της Τεσσαρακοστής ψάλλεται ένα τμήμα του μαζί με το μικρό Απόδειπνο.
Ε' των Νηστειών
Μνήμη της οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας (εορτάζει την 1η Απριλίου).
Παρακινούνται οι ράθυμοι αμαρτωλοί σε μετάνοια με το παράδειγμα της αγίας, που έζησε χρόνια μέσα στην αμαρτία. Αξιώθηκε όμως της μετανοίας και έζησε στην σκληρή έρημο θαυματουργικά.
Σάββατο του Λαζάρου
Η έγερση του Λαζάρου τοποθετήθηκε από τους Πατέρες μετά την κάθαρση και την νηστεία 40 ημερών. Είναι η αιτία της μανίας των Ιουδαίων κατά του Χριστού, ώστε να τον εξοντώσουν. Κυριακή των Βαΐων
Η θριαμβευτική είσοδος του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ υποδηλώνει την νίκη κατά του θανάτου.
Δίλεπτον
ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ Ι. Ν. ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
ΤΕΥΧΟΣ 118, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010