«Οὐδέν ἀπρονόητον». Τίποτε τό ὁποῖο δέν εἶναι κάτω ἀπό τήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχει στή κτίση, λέει ὁ Μέγας Βασίλειος. Ὁ Κύριος εἶναι ὁ Δημιουργός τοῦ παντός, ὅλων τῶν κτισμάτων, ὅλων τῶν κτιστῶν, ἀλλά καί ὁ συντηρητής καί ὁ φροντιστής ὅλων τῶν κτισμάτων καί ὅλων τῶν λογικῶν κτισμάτων, τῶν ἀγγέλων καί τῶν ἀνθρώπων, καί τῶν δαιμόνων∙ αὐτοί ὅμως ἐξέπεσαν τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, διότι παροίκουσαν τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Θεός ὡς παντογνώστης, γνωρίζει τά πάντα, ἀλλά δέν προορίζει, δέν προκαθορίζει τήν πρόοδο καί τήν ἁγιότητα ἤ τήν κακότητα τῶν ἀνθρώπων.

Ο Κύριος στέλνει τον φωτισμό Του μόνο στις καρδιές που με όλη τους τη δύναμι καρτερούν και διψούν την αλήθεια. Στο μυστήριο του αγίου χρίσματος αναφέρεται: «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Εμείς οι χοϊκοί, φιλόθεε, βάζουμε τη σφραγίδα μας σε σκεύη που κρύβουν κάτι πολύτιμο. Τι πολυτιμότερο όμως υπάρχει από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος που μας δίνονται άνωθεν κατά το μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος;
Αυτή η χάρη, που την δεχόμαστε με το Βάπτισμα, είναι τόσο μεγάλη, τόσο απαραίτητη, τόσο ζωτική για τον άνθρωπο, που δεν του αφαιρείται ακόμη και αν γίνη αιρετικός.

Πόσο θαυμάσιο καί φοβερό! Ἄγγελοι, τῶν ὁποίων τή φύση ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ δέν υἱοθέτησε, ἑορτάζουν τήν ἐπίγεια γέννησή Του.
Ἄγγελοι ἀγωνίζονται νά σώσουν τή ζωή Ἐκείνου, πού ἦρθε νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος, γιά χάρη τοῦ ὁποίου ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου, ζητᾶ νά ἀφανίσει τόν Σωτήρα Του.
Ὁ χορός τῶν ἀγγέλων διακηρύσσει τήν εἰρήνη ἐπί τῆς γῆς...

Ο Μέγας Βασίλειος θαυμάζοντας το γεγονός της Γεννήσεως του Χριστού, θέτει στο στόμα της Παναγίας τα ακόλουθα λόγια:.
«Πώς να Σε ονομάσω εγώ, θαυμαστό μου βρέφος; Τι θνητό όνομα να δώσω στον καρπό του Αγίου Πνεύματος; Να Σου προσφέρω θυμίαμα ή γάλα; Έχεις ανάγκη από τις μητρικές μου φροντίδες...

Χριστός γεννάται, δοξάσατε...» Η ορθόδοξη υμνολογία των Χριστουγέννων αναγγέλλει θριαμβευτικά, αλλά και τοποθετεί θεολογικά, το μέγα μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως.
Αφ’ ότου οι προπάτορές μας, ο Αδάμ και η Εύα, παρήκουσαν την εντολή του Θεού και εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο, «η αμαρτία ηγέρθη ως μεσότοιχον έχθρας μεταξύ Θεού και ανθρώπου»...

Στά Χριστούγεννα ἔσκυψα πολλές φορές. Εἶπα τά κάλαντα ἀπό παιδί, ἔκοψα καί στήριξα μέ προσοχή τά λαμπερά χαρτονάκια μέ τά ἅγια πρόσωπα στή μικρή μου φάτνη. Στόλισα δένδρο, ἴσως μέ κάποια τέχνη καί λαμπρότητα. Ἀναζήτησα τρόπους καί τόπους νά ζήσω τά Χριστούγεννα.

Η ένωση και κοινωνία μας με τον Θεό σε γενικές γραμμές γίνεται με δύο τρόπους: με τη μυστική κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου και με την πνευματική κοινωνία. Ο δεύτερος τρόπος διαιρείται εν συνεχεία σε τρεις άλλους τρόπους. Γι’ αυτό θα σας μιλήσω γι’ αυτούς τους τρόπους φέρνοντας μαρτυρίες από τη θεία Γραφή και τις διδασκαλίες των αγίων Πατέρων.

Ο άνθρωπος της χάριτος λάμπει εσωτερικά σαν αστέρι. Συχνά, μάλιστα, η εσωτερική αυτή λαμπρότητα περνά από την ψυχή στο σώμα και γίνεται ορατή στους άλλους.
Όταν έμενα στην Πετρούπολη, στη δεκαετία του 1840, ακούγοντας γι’ αυτό από κάποιους, θέλησα να το διαπιστώσω με τα ίδια μου τα μάτια. Ήμουνα, βλέπεις, νεαρός τότε και δύσπιστος. Έτυχε, λοιπόν, να με επισκεφθεί ένας μοναχός, στον οποίο οι ενέργειες της χάριτος ήταν ήδη έκδηλες. Αρχίσαμε να μιλάμε για πνευματικά ζητήματα.

Μυστήρια των μυστηρίων απόκρυφα! Δυό κρυφοί μαθητές έρχονται να κρύψουν σε τάφο τον Ιησού, διδάσκοντας με τη δική τους απόκρυψη το κρυμμένο στον άδη μυστήριο του κρυμμένου στη σάρκα Θεού. Και ξεπερνούσαν ο ένας τον άλλο στη διάθεση για το Χριστό· ο Νικόδημος από τη μια γενναιόδωρος στη σμύρνα και την αλόη, κι ο Ιωσήφ από την άλλη αξιέπαινος για την τόλμη και το θάρρος...

«Γιατί εἶναι ἡ ζωή δύσκολη γιὰ τὸν ἄνθρωπο; Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἐφεῦρε τὸν θάνατο καὶ τὸν ἐγκαθίδρυσε ἐντός του καὶ σὲ ὅλα τὰ ὄντα γύρω του. Ὁ δὲ θάνατος εἶναι µιὰ ἀστείρευτος πηγὴ ὅλων τῶν βασάνων καὶ τῶν θλίψεων. Ὅλα τὰ νεῦρα τοῦ θανάτου ξεκινοῦν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, γιατί αὐτὸς εἶναι τὸ κύριο γάγγλιο τοῦ θανάτου. Εἰς τὴν πραγµατικότητα ὁ θάνατος εἶναι ἡ µόνη πικρία τῆς ζωῆς, ἡ µόνη πικρία τῆς ὕπαρξης.